Yeni Doğan Bebek Bakımında Dikkat Edilmesi Gerekenler Nelerdir?

Yeni Doğan Bebek Bakımında Dikkat Edilmesi Gerekenler
Zorlu bir dokuz ayın sonunda bebeğinizi kucağınıza aldınız ve bundan sonra bebeğinize nasıl bakabileceğinizi ve bebeğinizin gelişimini merak ediyorsunuzdur. Yeni doğan bebeğin akciğerleri ve kalbi henüz tam gelişmediğinden dolayı bu dönemde akciğer ve kalp sorunları yaşayabilir. Doğumdan sonra bebeğin ilk yapmış olduğu tecrübe nefes almaktır daha sonra ilk 30 dakika içerisinde emme refleksinin gelişmesi beklenir.

Emme refleksinin dışında bebeğin nörolojik belirtilerinin sağlıklı olduğunun göstergesi olarak ellerini ve kollarını titremesidir. Titreme refleksi yeni doğanlarda oldukça önemli reflekslerden sayılmaktadır. Bebeklerde bu el kol titremesi kasılmalar şeklinde de görülebilir ve ilerleyen aylarda bu tip kasılmalar ve titremeler adaptasyonuyla beraber kaybolmaya başlar.

Yeni doğan bebeklerde titremeler veya kasılmalar genelde ciddiye alınmaz ama bazı zamanlarda da kan şekerinin yüksekliği, kalsiyum, magnezyum gibi vitaminlerin düşüklüğü nedeniyle de ortaya titreme ve kasılmalar çıkabilmektedir. Kasılmalar sizin müdahale edip tutmanıza rağmen devam ediyorsa mutlaka doktorunuza danışmalısınız.

Bunların dışında yeni doğan refleksleri arasında, bebeğin yanağına ve ağzının çevresine dokunduğunuz zaman emme isteğinin gelişmiş olmasıdır. Bebeğin duyarlılığı ve emme refleksinin gelişmesi açısından önemlidir. Her bebekte görülmeyebilir ancak bebeğin başında şişkinlik veya alın bölgesine kızarıklık, akne, cinsel organında şişlik veya burnunda basıklık görürseniz doktorunuzla görüşmelisiniz.
 

Bebeklerde Emzirme Düzeni Nasıl Olmalı?

Bebeğinizin bağırsakları, böbrekleri ilk sindirim işlemini sizin karnınızda tecrübe etmişti ama dışkısını hiç yapmamıştı. İçinde bulunduğu amniyotik sıvıdan yutuyor daha sonra bunu böbreklerinden idrar torbasına gönderiyor ve çişini yapıyordu.

Doğumdan sonra anne sütü içmeye başladıkça ya da hazır mama ile besleniyorsa, beslendikten sonra dışkısını da yapacaktır. 1 aylık bebekte sindirim sistemi henüz tam gelişmemiştir bu yüzden her emdiğinde ya da mama ile beslendiğinde günde 4-5 kez dışkılayabilir. Sindirim sistemi geliştikçe daha az kaka yapmaya başlayacak.


Her ağlamanın sebebi açlık olmayabilir fakat siz yine de yeterli emzirdiğinizden emin olmalısınız. Eğer ilk bebeğiniz ise bu konuda büyüklerden yardım alabilir ve bebeğin hangi sıklıkta besleneceği konusunda bir karar oluşturmalısınız. Bebeğin yeteri kadar beslenip beslenmediği her ay aldığı kilolardan anlayabilirsiniz. Her ay ortalama 660 veya 800 gram alıyorsa yeterli besleniyor demektir. Karnı tok olan bebek emmeyi reddeder.

Bazen bebeğin her ihtiyacını karşıladığınızı düşündüğünüz halde hala ağlıyor olması sizin panik yapmanıza, sinirlenmenize neden olabilir. Belki karnı tok, altı temiz ve uykusunu da almış olabilir fakat sizin ilgi göstermeniz için ağlıyor olabildiği gibi herhangi bir rahatsızlığı da olabilir. Annelerin bebeklerinin ağlamalarına karşı sakin olmaları gerekir, bağırmanız veya susturmaya çalışmanız karşısında, unutmayın bebeği daha çok korkutacak ve daha çok ağlamasına neden olacaksınız.

Bebeğinizin beslenmesi gereken tek besin anne sütü olmalıdır. Anne sütü bebeğin sindirim sistemi için en ideal besindir. Bebeğinizi sütünüz ile beslemek için gereken sabrı göstermelisiniz. Özellikle beslenme saatlerinde evinizin kalabalık olması ve sizin stres altında olmanız bu dönemi çok etkiler. Beslenmesi ve emzirme sıklığı yeni doğan bebeklerde herhangi bir kurala tabi olmamalıdır.

Bebeğinizi ne kadar beslerseniz süt üretiminiz de ona uygun olarak süt üretimi yapacaktır. Yani siz bebeğinizi ne kadar sık emzirirseniz sütünüz de o kadar çoğalacaktır. Bebeğinizin iştahına göre besleyebilir ve bebeğinizin istediği kadar emmesine müsaade etmelisiniz. Bebeğinizin kilo artışından sütünüzün yeterli olup olmadığı anlaşılır. Sütünüz yeterli gelmiyorsa doktorunuzla konuşmalısınız.
 

Bebeklerde Dışkı ve İdrar Sıklığı

Doğumdan sonra bebekler genellikle siyah ve yapışkan kaka yaparlar. Bu kıvamda dışkı yaklaşık 5 gün sürebilir. 5 günden sonra siyah renkli olan kakada bir yeşil renk, yeşile doğru bir renk oluşumu gözlemlenir. Bu yeşil kaka bir veya birkaç gün sürebilir daha sonra sarı renge doğru dönüş yapar.



Sarı renge döndükten sonra kakanın kıvamında biraz katılaşma ve yeşilimsi sıvılarda görülebilir. Bu renk kakanın nedeni anne sütüdür. Bu durumun aksine bebeğin kakasında yeşil renk görülebilir ve çok kaygı verici bir durum değildir. Bunun nedeni ise bebeğin annenin göğüslerindeki sütü tam emmemesinden kaynaklanmaktadır.

Bebekler için en proteinli ve en besleyici süt annenin göğüslerindeki son süttür.  Genellikle bebekler anne sütü emerken uyuya kaldıkları veya gece anne sütü emerken yeterince emmedikleri için bu son sütü alamazlar. Çünkü anne göğsünde önde gelen süt daha sıvı kıvamdadır, daha sonraki kısımdaki süt ise koyu kıvamda süttür ve daha yağlı, proteini daha yüksektir.

Bebeğin annesini yeterince emmemesi ve hatta ilk sütü aldıktan sonra bebeğin uyuyakalması ya da annenin bu son sütün daha faydalı olduğunu bilmeyip de bebeğine ısrarla emzirmeye devam etmemesi sonucunda bebek sadece sıvı sütle beslenmeye başlar ve bu durum bebeğin protein ve yağlı sütü almamasına neden olur. Bu durumda bebek yeşil kaka dışkılamaya başlar.

Bu yüzden bebeğin yeşil kaka yapmasının ilk nedeni anne sütünün yağlı ve proteini tarafını alamamasından kaynaklanır. Bir diğer neden ise annenin yeşil renkli sebzelerle fazla beslenmesinden kaynaklanıyor olabilir.  Bir diğer neden ise diş çıkarırken yeşil kaka yapabilir.

Bunların dışında bebeğin herhangi bir enfeksiyon geçirmesi nedeniyle ishal olması durumunda yeşil kaka yapmasıdır. Genellikle 0-5 yaş aralığındaki bebeklerde ishal genellikle sık rastlanan bir hastalıktır. İshal, dışkının sıvılaşarak ve günlük dışkı sayısının artması şeklinde tanımlanır. Eğer sulu dışkı kıvamı bozuk değilse ishalden korkmaya gerek yoktur.
 

Bebeklerde Alt Değiştirme Nasıl Yapılır?

İdrar veya dışkıyla temas eden bebeğin cildi çabuk tahriş olur ve bebeğinizin ağlamasına neden olur. Bebeğin altının sık kontrol edilmesi ve temizliğine dikkat edilmesi gerekir. Emzirme döneminde süt bebeklerinin beslenme düzenlerine göre dışkılama sayıları değişebilir.



Yeni doğan bebeklerin dışkı kıvamı ve normal dışkı sayısı 5 veya 6 defa ise normal sayılır. Geçiş kakası dönemi sayılan 3.gün ve 15.günlerde bu sayı 8 veya 10 kez olabilir. Daha sonraki günler ve bir yaşına kadar günde 2 ya da 3 kez dışkılama normal sayılır. Sadece anne sütüyle beslenen bebeklerin dışkı sayısı günde 7 kez olabilir.
 

Göbek Bakımı

Göbek bakımında önemli olan göbek ve çevresinin temiz ve kuru olmasının sağlanmasıdır. Göbek ve çevresi günde bir ya da iki kez alkollü pamukla silinmelidir.
 

Bebek Banyosu Nasıl Yaptırılır?

Yeni doğanlarda bebek banyosu göbek bağı düştükten hemen sonra yapılabilir. Bebeğin rahatlaması ve temizliği için gün aşırı yıkanması yeterli olur. Eğer gün aşırı yıkamaktan kaçınıyorsanız yumuşak ıslak bir bezle silebilirsiniz.


 

Yeni Doğan Bebeği Yatırma Pozisyonları

Yeni doğan bebeği yüz üstü yatırmanız boğulmasına neden olabilir. Başını çevirip kendini kurtaramayacağı için yüzü koyun yatırıp bırakmamalısınız. 1 aylık bebeği yatırma pozisyonları arasında en iyi tercih hafif yan tarafına ya da başı hafif yana gelecek şekilde yatırmaktır. Bebeğinizi doyurduktan sonra gazını çıkardıysanız sırt üstü de yatırabilirsiniz. Kusma tehlikesine karşı önleminizi almalısınız.
 

Yeni Doğan Bebeğin Oda Sıcaklığı

Yeni doğan bebeğinizin ısısı sizin ısınızla aynı olmayacaktır, dolayısıyla siz üşüyünce onlar da üşüyecek, siz terleyip bunaldığınızda onlar aynı şeyi hissetmeyecektir. Onlar için uygun hava sıcaklığı 18-22 derece arasındadır. Gereğinden fazla giydirilen bebekler için havanın uygun olup olmadığına bakmalısınız. Bebeğin vücut ısısını kontrol etmek isterseniz, orta parmağınızı sırtına veya göğsüne dokundurduğunuzda ılıklık hissediyorsanız bebeğinizin bulunduğu ortam veya giydirdiğiniz kıyafetler içinde rahat olduğu anlamına gelir.
 

Genç Annelere Bebek Bakımı Önerileri Ve Püf Noktaları

Çocuk sahibi olmak ve sorumluluğunu üstlenmek kolay bir şey değildir. Anne olduğunuz andan itibaren hamilelikte taşıdığınız duyguların aksine daha koruyucu, daha telaşlı ve daha savunmacı bir yaklaşım içine girersiniz. Sizi uyandırmakla zorlanan annenizin aksine bebeğinizin hıçkırığı, hapşırması ve ağlaması dahi sizi yatağınızdan fırlatabilir.



Bebeğin nefesini sık dinlemek, altını sık kontrol etmek, doyup doymadığından emin olamamak, ağlayışlarının sebebi bilememek gibi durumlar sizin için çözülmesi zor bir kaostan daha büyük sorun haline gelebilir, hayatınızın tüm odağını o minicik bebeğe odaklamış olarak kendinizi bulursunuz. Genç yaşta anne olmak bu kaygının ve telaşın daha fazla artmasına neden olabilir ve tecrübesizliğiniz sizi çaresiz bırakabilir. Genç annelere bebek bakım önerileri ve püf noktalarını sizin için yazdık.
 

• İlk bebeğinizse bu durum daha çok panik yapmanıza yol açabilir. Öncelikle sakin olun ve yardım alabileceğiniz bir büyüğünüze danışın.
• Bebeğiniz doymuyor olabilir ve bu yüzden de ağlıyor olabilir. Yetişkin insanlar ya da çocuklar gibi birkaç öğün değil gün boyunca çok daha sık beslemeniz gerekecek. Bebeğiniz emmekten yorulduğu için uzun süre ememeyecektir sabırlı davranarak beslemeye devam etmeli ve arada dinlenmesine müsaade etmelisiniz.
• Bebeğinizi besledikten sonra yüz üstü yatırın başını yan çevirin ancak kendi başına bırakmayın ya da omzunuza başını alarak sırtını sıvazlayarak gazını çıkarmasına yardımcı olun.
• Bebeğinizin anne sütü ile doyup doymadığını anlamak için kilo artışını gözlemleyin. Doktorunuz bebeğinizin kilo artışını normal buluyorsa ek gıda vermeyin çünkü bebeklerin sindirim sistemi için en uygun besin anne sütüdür.
• Bebeğinizin temizliğini yaparken kokulu ıslak mendil kullanmaktan kaçınmalısınız. Sadece yumuşak bir bez ve ılık su yardımıyla bebeğinizin temizliğini yapabilirsiniz.
• Bebeğinizin oda sıcaklığını kendi vücut ısınıza göre ayarlamayın. Bebeğinizin odası 21 ile 24 derece arasında olması gerekir ve arada havalandırmalısınız.
• Havaların güzel olduğu zamanlar dışarıda yürüyüşe çıkabilir ve böylece bebeğinizin daha rahat uyumasını sağlayabilirsiniz.
• Bebeğinizi gün aşırı yıkamak rahatlamasını sağlayacaktır.
• Bebeğinizin aniden ateşi yükselirse telaşlanmayın çünkü bebekler yetişkin çocuklara nazaran ateşe daha dayanıklıdırlar. Ateşini ölçtükten sonra doktorunuzla temasa geçin.
• Bebeğiniz erkekse temizliğini arkadan öne, kız bebekse temizliğini önden arkaya doğru yapın ve pişik olmasına izin vermeyin.

 

Erken Doğan Bebekler Kaç Saatte Bir Beslenmeli?

Erken doğan prematüre bebekler genellikle 3 saatte bir beslenmeleri önerilmektedir.
 

Prematüre Bebek Nedir?

Dünyada bebek doğum kiloları ülkelere göre değişiklik gösterse de genelde tüm dünyada doğan bebeklerin %10’u 2500 gram ya da daha altında doğmaktadır. Düşükle sonuçlanan doğumların ise yaklaşık %70 veya %75’inin nedeni bebeğin düşük kilosudur.



Normalde hamilelik 40 ile 42 hafta sürmesi beklenir ancak hamilelik başlangıcı olarak son adet görme günü baz alınarak hesaplandığından dolayı 38 haftalık bebeklerin doğmasına erken doğum denilmemektedir. 38 haftanın altındaki doğumlar erken doğum olarak kabul edilir. Prematüre bebek, gelişimini tamamlayamamış bebeklere denilmektedir ve 38 haftadan önce bebekler gelişimlerini tam tamamlayamazlar.

Son 15-20 yıldır yoğun bakım üniteleri teknik donanım açısından daha iyi olması prematüre bebeklerin yaşama oranlarını artırmıştır. Prematüre bebeklerin özellikle akciğerleri tam gelişmeden doğdukları için doğumdan sonra solunum desteğine ihtiyaçları vardır. İlk haftada ölüm riskleri daha yüksek olan prematüre bebekler için solunum ve beslenme oldukça önemlidir.
 

Yeni Doğan Bebeklerin Gazı Nasıl Çıkarılır?

Yeni doğan bebeklerin henüz sindirim sistemleri tam gelişmediği için gaz meydana gelir. Yoğun gaz sancıları genellikle ilk üç ay devam eder, bazen bu süre uzayabilir. Bebeğiniz sütünüzle besleniyorsa gazlı içecekler ve gaz yapan yiyecekler tüketmemeye özen göstermelisiniz. Ayrıca yeme diyetlerine dikkat edilmelidir.



Gaz sancısı iki veya üç haftalık olduklarında başlar, dördüncü veya beşinci hafta en şiddetli halde seyreder. Üç aylık veya dört aylık olunca kendiliğinden düzelir. Bebeğin emerken hava yutması bebekte gaz yapmaz. Gaz sancıları genellikle akşam saatlerinde veya geceleri ortaya çıkar ve bebeği huzursuz eden sancılar yaşatır.

Anne ve baba çok sakin olmalı, bebekleriyle iletişim halinde olmalı. Beslenme sırasında veya sonrasında bebeğin gazı çıkarılmalı. Bebek losyonları ile karın bölgelerine masaj yapılmalı. Ilık duş aldırılabilir, bu bebeği rahatlatır. Bebeğe ritmik hareketler yaptırarak dolaşımında rahatlık sağlanabilir.

• Her beslenme sonrası gazını çıkarın
• Karnına ve ayaklarına ılık bez koyun
• Sırtına ve karnına hafif masajlar yapın
• Gözetim altında arada yüz üstü yatırın
• Aşırı sıcak ve soğuk odalarda tutmayın

 

Yeni Doğan Bebeklerde Ağlama Krizlerine (Kolik Bebek) Ne Yapılabilir?

Yeni doğan bebeklerin yüzde 5'i ile yüzde 25'i arasındaki bir oranda görülebilen bir durumdur. Uzmanların bir kısmı her ne kadar bebeğin anne karnındaki ortamı araması ve dışarıdaki ortamda gerekli güveni bulamamasından kaynaklandı düşünülse de kesin tanısı ortaya konulabilmiş değildir. Doğumdan sonra 2.ci ve 3.cü haftalarda başlayan kolik genellikle 3 ay içerisinde geçmesi beklenir ancak bazen bu 4 aya kadar da uzayabilir.

Bazı bebeklerde birkaç saat sürebilen ağlama krizleri bazı bebeklerde ise 24 saate kadar da uzayabilir. Kolik nedeniyle ağlama nöbetlerinin öğleden sonra başlaması ve akşam saatlerine kadar uzaması görülebildiği gibi bebeklerin tüm çabalara rağmen sakinleştirilemediği gözlemlenir.

Doğumdan sonra 2.ci ve 3.cü haftalarda başlayan kolik genellikle 3 ay içerisinde geçmesi beklenir ancak bazen bu 4 aya kadar da uzayabilir. Yeni doğan bebeklerin yüzde 5'i ile yüzde 25'i arasındaki bir oranda görülebilen bir durumdur. Uzmanların bir kısmı her ne kadar bebeğin anne karnındaki ortamı araması ve dışarıdaki ortamda gerekli güveni bulamamasından kaynaklandı düşünülse de kesin tanısı ortaya konulabilmiş değildir.
 

Kolik Bebek Nasıl Sakinleşir?

Durdurulamayan ağlama krizleri ilk dört ay gerçekten büyük sorun oluşturabilir. Günün aynı saatinde, genellikle de akşam saatlerinde başlayan ve yaklaşık üç saat bile sürebilen aralıksız ağlama krizleri belki anne baba için kötü tecrübelerden biri.

Ebeveynlerin çocuğun altının temiz olması karnın tok olması uykusunu almış olmasına rağmen bebeğin neden ağladığını anlam vermeleri ve bu konuda sabırsız davranmaları sık görülen bir durumdur.

Kolik bebeğe sahip olan anne babanın ilk başta bunu kabul etmesi gerekir ve kolik genellikle öğlen saatlerinde başlayıp akşam saatlerine kadar uzayan bir dönem sergilediği için bu konuda ebeveynlerin bu saatlerde kendilerine destek olabilecek kişilerden yardım almaları gerekir. 

• Anne sütüyle besleniyorsa, süt kesilmemeli
• Meme tam boşaldığında emzirmeye son verilmeli
• Bebeğin sırtına, ayak altına ve başın iki kısmına parmakla hafif masajlar yapılmalı
• Yüzüstü yatırarak bacakları hafifçe hareket ettirilmeli
• Normal gereksinimi haricinde üç saat kucakta taşıma
• Ailenin danışmanlık hizmeti alması
• Öncelikle aileden yardım isteyin çünkü siz sakin ve sabırlı olmadıkça bebek bunu hissedecektir.
• Bebeğinizle iletişim ve göz teması kurmaya çalışın.
• Sakinleştirici müzikler açarak rahatlamasını sağlayın
• Suyun şırıltısı bazen bebekleri sakinleştirebilir hatta elektrik süpürgesinin sesi
• Emziğe alıştırmaya çalışın
• Gezintiye çıkarın
• Karnınızın üstüne yatırarak sırtına hafif masajlar yapın
• Ağlama krizlerine karşı kendinizi motive edecek nedenler bulun
• Bebeklerin sessizlikten çok gürültüyü sevdiklerini unutmayın
• Bebekleri kundağa sarmak, özellikle çok ağlayan bebekler için iyi bir çözüm. Fakat kundak çok sıkı olmamalı ve yanında müzik açarsanız iyi gelecektir.